De mogelijkheden van een werknemersparticipatie

Bent u benieuwd naar de mogelijkheden van een werknemersparticipatie? Dan bent u hier aan het juiste adres! Onze fiscaal-jurist, Rob de Jong, geeft namelijk tekst en uitleg omtrent dit onderwerp. Zo zal hij stilstaan bij een aantal mogelijkheden waarop een ondernemer werknemers kan binden aan zijn of haar bedrijf. Dit als secundaire arbeidsvoorwaarde. Lees dus snel verder als u meer te weten wilt komen over de mogelijkheden van een werknemersparticipatie.

Algemene informatie

Bij het opzetten van een regeling waarbij werknemers gaan participeren in uw onderneming is het belangrijk stil te staan bij een tweetal basisvragen:

1. Wat wilt u als ondernemer hiermee bereiken?
   1. creatie extra betrokkenheid van werknemer bij besluitvorming (medezeggenschap)?
   2. creatie van een extra financiële prikkel (beloningsinstrument in relatie tot binding)?
   3. Risicodragerschap door de werknemer?
2. Wat wil de werknemer daarmee bereiken?
   1. Is het financiële element belangrijk of medezeggenschap?
   2. Is er bereidheid om risico te lopen?
   3. Is er bereidheid om loon te ruilen voor participatie?

Hoofdlijnen in deze vraagstelling (in relatie tot het binden en boeien van de werknemer) zijn dus

• Medezeggenschap ja/nee
• Financieel risico ja/nee

Hierna zal voor beide “situatie” een aantal mogelijkheden bespreken worden.

Hoofdzakelijk financieel getint (minder medezeggenschap)

2.1       Bonusregeling

Dit is de meest eenvoudige en meest voorkomende regeling. In een dergelijk geval spreekt u met uw werknemer een aantal parameters af waarnaar gestreefd wordt. Wordt eraan voldaan, dan krijgt de werknemer een recht op een geldelijke bonus. De wijze waarop de voorwaarden worden vormgegeven is geheel vrij en de mogelijkheden zijn dan ook legio.

Fiscale aspecten

De fiscale aspecten die horen bij een bonusregeling zijn eenvoudig:

• Werknemer: de bonus wordt belast in Box 1 als onderdeel van het loon
• Werkgever: de bonus is net als het reguliere loon een aftrekbare kostenpost.

2.2       Winstrecht

Daar waar een bonusregeling vaak verbonden wordt aan individuele acties/gedragingen van een werknemer, is bij een winstrecht feitelijk sprake van een beloning gebaseerd op het collectief van de onderneming en haar werknemers. Hierbij wordt aan een werknemer een deel van de (jaar)winst of waardeontwikkeling van de onderneming toegezegd. Ook nu is de wijze waarop de voorwaarden worden vormgegeven geheel vrij en zijn de mogelijkheden legio.

Fiscale aspecten

De fiscale aspecten die horen bij een winstrecht zijn eenvoudig:

• Werknemer: het winstrecht wordt in het jaar van feitelijke uitbetaling belast in Box 1 als onderdeel van het loon
• Werkgever: het uitbetaalde winstrecht is net als het reguliere loon een aftrekbare kostenpost.

2.3       SAR: Stock Appreciation Right

Een bijzondere vorm van beloning is het toekennen van een SAR aan werknemers. Een SAR kan je enigszins vergelijken met een optierecht op aandelen. Echter bij een SAR krijgt een werknemer dus geen aandelen en/of bijhorende zeggenschap. Het zijn eigenlijk vorderingsrechten die gekoppeld zijn aan de waardeontwikkeling van aandelen in de onderneming. Voor het toekennen van een SAR is geen tussenkomst van een notaris nodig. Het betreft een pure contractuele afspraak tussen werkgever en werknemer.

Als een werknemer goed presteert kan de werkgever hem/haar een aantal SAR’s toekennen. Deze worden dan “verbonden” aan de waardeontwikkeling van de onderneming. Gaat het goed met de onderneming (stijgt in waarde) dan kan de werknemer op enig moment zijn SAR’s inwisselen voor geld. Gaat het niet of minder goed met de onderneming, dan heeft de werknemer geen verlies.

Fiscale aspecten bij SARs

De fiscale aspecten die horen bij een winstrecht zijn eenvoudig:

• Werknemer: bij uitoefening van de SAR wordt de feitelijke uitbetaling belast in Box 1 als onderdeel van het loon
• Werkgever: het uitbetaalde bedrag op de SAR is net als het reguliere loon een aftrekbare kostenpost.

Medezeggenschap in combinatie met financieel risico

Vaak gaat het krijgen van medezeggenschap hand in hand met de acceptatie van een zekere mate van financieel risico (de consequentie dragen van genomen beslissingen).

3.1       Aandelen

Door een werknemer aandelen te laten kopen in de onderneming ontstaat een directe band. Je zorgt er namelijk voor dat hij of zij een deel van het eigendom van de onderneming krijgt. Hij of zij krijgt hiermee dezelfde rechten als u als ondernemer/aandeelhouder. Denk dan aan:

• het recht op dividend
• het recht op verkoopwinst wanneer het aandeel wordt verkoopt,
• het stem- en vergaderrecht, waardoor je de werknemer de mogelijkheid geeft om op het hoogste niveau mee te beslissen (aandeelhoudersvergadering).

Het is de vraag of vooral dit laatste wenselijk is.  Het is meestal niet wenselijk om meerdere kapiteins op één schip te hebben, of nog erger, om er een Poolse landdag van te maken. Het onderdeel stemrecht kan losgekoppeld worden van een aandeel. Dus dit hoeft geen probleem op te leveren,

Het voordeel van deze manier van werknemersparticipatie, is dat je de werknemer aan je bedrijf bindt, zonder dat het ten koste gaat van de liquiditeit van de onderneming, zoals bij een hoog salaris of bonus. Nadeel is dat dit geregeld moet worden middels tussenkomst van een notaris.

Voor de werknemer kan deze vorm van participeren fiscaal heel voordelig zijn. Zeker als de onderneming in waarde stijgt. Daalt de onderneming in waarde, dan is dat een risico voor de werknemer. Hij kan dan immers zijn inleg verliezen.

Fiscale aspecten bij aandelen

De fiscale aspecten bij deze mogelijkheid kunnen complex zijn.

Zo is het belangrijk om vast te stellen tegen welke waarde de werknemer aandelen mag kopen in de onderneming. Is die koopprijs lager dan de werkelijke waarde van de aandelen, dan wordt het verschil tussen beiden (is voordeel) aangemerkt als loon in natura. Er moet dan belasting worden betaald door de werkgever over het gebruteerde bedrag van dat voordeel. Dit belaste bedrag is dan wel een kostenpost voor de onderneming.

Verder is het van belang te bekijken of de werknemer door de koop van de aandelen een aanmerkelijk belang krijgt in de onderneming. Is dat het geval, dan worden de inkomsten uit die aandelen bij de werknemer belast in Box 2. Dan kan het nuttig zijn dat de werknemer gaat de aandelen gaat houden via een eigen BV.

Is het geen aanmerkelijk belang, dan komen de aandelen waarschijnlijk in Box 3 bij de werknemer. Dat is gunstig, want de feitelijke voordelen uit de aandelen worden dan niet belast, enkel jaarlijks de waarde ervan op 1 januari.

Er is echter een mogelijkheid dat de aandelen terecht komen in Box 1 onder de noemer Lucratief Belang. In dat geval worden alle voordelen uit de aandelen belast in Box 1 bij de werknemer. Dit kan het geval zijn in het geval de werknemer aandelen met bijzondere (winst)rechten krijgt of er zodanige voorwaarden verbonden worden aan het aandelenbezit dat het duidelijk is dat die voorwaarden tot doel hebben de werknemer te bevoordelen voor zijn rol als werknemer.

Met andere worden, deze mogelijkheid behoeft de nodige fiscale aandacht mochten partijen deze wensen in te voeren.

3.2       Aandelenoptie

Een alternatief voor de directe koop van aandelen is het uitgeven van opties tot koop van aandelen aan de werknemer. Opties geven de werknemer het recht om aandelen in de onderneming te kopen tegen een vooraf overeengekomen prijs en binnen een bepaalde periode.

De werknemer kan dan zelf bepalen of hij of zij de optie wel of niet wil uitoefenen. Stijgen de aandelen in waarde, dan zal dit waarschijnlijk gebeuren. Dalen ze in waarde, dan zal de werknemer de optie waarschijnlijk niet uitoefenen en dus geen verlies oplopen. Het risico en de mate van investering voor de werknemer is dus beperkt. Daarbij kunnen er werk gerelateerde voorwaarden gesteld worden aan de uitoefening van de optie, zodat het leidt tot aansporing en beloning van prestaties van de werknemer.

Het is dus een onderlinge afspraak tussen werkgever en werknemer die flexibiliteit biedt aan beide partijen. Wordt een optie ingeroepen, dan is de tussenkomst van de notaris nodig om de aandelen ook daadwerkelijk te leveren aan de werknemer.

Fiscale aspecten bij aandelen

De fiscale aspecten bij deze mogelijkheid zijn deels gelijk aan die bij de directe koop van aandelen.

Belangrijkste element is echter de prijs die de werknemer moet betalen voor het uitoefenen van de optie (lees koop van de aandelen). Het verschil tussen de optieprijs en de werkelijke waarde van de aandelen  wordt dan aangemerkt als loon in natura. Er moet dan belasting worden betaald door de werkgever over het gebruteerde bedrag van dat voordeel. Dit belaste bedrag is dan wel een kostenpost voor de onderneming.

Verder spelen hier ook de vraagstukken: “wel/geen aanmerkelijk belang” en “wel/geen Lucratief Belang”

3.3       Winstdelende (converteerbare) obligatielening

In deze situatie investeert de werknemer in de onderneming door een lening te verstrekken, waarbij het rendement op dit lening afhankelijk wordt gesteld van de winsten ervan. Als extra element kan afgesproken worden dat de lening kan worden omgezet in aandelen. Op die manier kan de aflossing van de lening geschieden door middel van uitgifte van aandelen.

Gaat het goed met de onderneming (waardeontwikkeling) dan kan de omzetting in aandelen rendabel zijn voor de werknemer. Gaat het minder goed met de onderneming, dan blijft het een lening, waardoor het risicoprofiel van de werknemer beperkt kan blijven.

Fiscale aspecten bij aandelen

De fiscale aspecten die horen bij deze mogelijkheid zijn geheel afhankelijk van de afspraken die horen bij de lening. Indien de voorwaarden zodanig zijn ingegeven dat duidelijk is dat er sprake is van een beloning van de werknemer voor diens arbeid, dan is de kans reëel dat de lening wordt aangemerkt als een Lucratief Belang en dus de voordelen belast worden bij de werknemer in Box 1. Een voorbeeld hiervoor is een onzakelijk lage conversiekoers. Is dit niet het geval, dan is de kans dat de lening voor de werknemer in Box 3 terecht komt.

Voor de ondernemer/werkgever zijn de rentelasten aftrekbaar. Het conversieresultaat echter niet.

Vragen omtrent de werknemersparticipatie?

Heeft u vragen of opmerkingen over de werknemersparticipatie? Of zoekt u directe begeleiding bij uw vraagstuk? Twijfel niet om contact met ons op te nemen! U kunt ons bellen op 06-21817831 of een e-mail sturen naar tenthij@venturefirm.nl. Wij ondersteunen u graag bij het realiseren van bedrijfsgroei.

[gravityform id=”2″ title=”true” description=”true”]